(01-03-2001) - Ea lies ik in ferhaal oer Stephen King:
de man skreau yn in sa ferskuorrend tempo syn boeken dat
de útjouwer it allegear net mear byhâlde
koe. Twa nije romans fan King yn ien jier, dat waard fan
it goede wat tefolle. Kin it wat minder, Stephen? Nee
dus. De oplossing wie like simpel as geniaal: guon fan
syn boeken ferskynden ûnder it pseudonym Richard
Bachman. Twa miggen yn deselde klap: de auteur rattele
it iene nei it oare boek út de tekstferwurker en
der wie in nije suksesskriuwer op de merk. Kassa! Soks
is earder fertoand fansels.
Trinus Riemersma is de lêste jierren suver produktiver
as ea. Syn lêste boek ('Tinzen oer it Libben en
oer de Dea') ferskynde koartlyn ûnder de skûlnamme
Jelke Bos. In nije skriuwer op de Fryske merk en Trinus
skriuwt fierder oan syn mânsk oeuvre... No wit
ik wol, it leit even oars as doedestiids mei Stephen
King. Dit boekje is 'skreaun' troch de hûn Jelke
fan (omkoal) Trinus en syn frou Dineke Bos: "Omkoal
sil dusse tekst tekst wol fine as er werris oprûming
hâldt yn syn rotsoai. Ik skink him it kopijrjocht,
dan kin er ek nochris in buossint oan my fertsjinje.
En dan moat hy as tsjinprestaasje der in moai boekje
fan meitsje. Dat kin er wol, efter de kompjûter
is 't in hele flinke fint". Jelke kin tefreden
wêze: omkoal hat der in moai boekje fan makke.
Posthúm in monumintsje foar in libben wêzen
dat der deagewoan wie, dat bestie.
(02-03-2001) - Wat is dat no ougryslik spitich: in
boekhanneler dy 't de lêste dagen fan de Fryske
Boekewike nee ferkeapje moat: it presint is op! Dat
is tryst. Nee: dat is belachlik! Stomstomstom fyn ik
dat! Hjir moat in enoarme ynskattingsflater makke wêze.
Fan 'Kuneara', it presint fan ferline jier, rekken suver
yn ien wike alle 3200 eksimplaren de doar út.
Dan witte jo dochs as Stichting It Fryske Boek dat de
oplage fan it takomme jier heger wêze moat: 3500
op syn minst yn earste printinge, mei de mooglikheid
fan nochris 500 of 1000 der achteroan. Dat betrouwen
hie der yn Douwe Kootstra, noait fiis fan in fikse krom
publisiteit en dus in ferneamd Frysk skriuwer, wêze
moatten. Neat gjin skiterige 3000 yn earste oplage,
neat gjin noch skiteriger 500 neiprintsje. Stampe de
parsen, foarried oansette! Ek al soene der nije wike
noch withoefolle doazen mei berjochten út Boedapest
yn it magasyn stean: elkenien dy 't yn de Fryske Boekewike
in Frysk boek keapet, hat rjocht op dat boekewikegeskink!
No stiet de boekhanneler foar lul, no wurdt de boekkeaper
foar de (lege) kroade riden. Soks raast oan alle ljippen
en skriezen dy 't op dit stuit ús greiden opsykje!
Management fan minne Fryske grûn. Tongblier op
'e harsus! Krintekakkerij yn 't kwadraat!
En dan lês ik hjoed ek noch yn de LC dat de dea
fan Rink van der Velde en as gefolch dêrfan de
'run' op syn lêste boek (en guon fan syn eardere
boeken) as ferlechje brûkt wurdt: hjir hiene wy
gjin rekken mei holden... Ja hallo! Kaam soks út
'e loft fallen dan? Ha se by It Fryske Boek gjin aan
hoe 't de merk wurket? No, sa dus.
(02-03-2001) - Niiskrekt krige ik 'Woede' fan Salman
Rushdie yn hannen - it boekewikegeskink yn de 'Boekenweek'
op kommendeweis. In fikse pocket fan 254 siden. Ik bin
benijd of dêr ek te min fan makke binne. Soe my
net iens fernuverje, trouwens. Hoewol: dy oplage is
fan jier wer moai heger as dy fan ferline jier.
(02-03-2001) - Tsja, Durk Hibma - dan fleanst dy de
rambam sokke dagen/wiken en dan krijst ek noch dit oer
dy hinne. Ik haw it wier mei dy te dwaan. Ik wit hoe
't dit oan dy fret. Mar der is mar ien soart pr en dat
is positive pr. Dit is dus gjin pr.
(03-03-2001) - Hjoed oerdei realisearre ik my ynienen
hoe 't Steven de Jong syn nekke útstutsen hat
troch skripts skriuwe te litten troch (op dit stik)
folslein ûnerfaren Fryske skriuwers. Jo komme
al mei in nuodlik ûndernimmen: in 12-dielige Fryske
televyzjeseary, jo witte dat busfollen kritikasters
yn 't foar al in negatyf oardiel ha, jo witte dat der
yn Fryslân mar in frekt lyts espeltsje minsken
is dat ea serieus oan in skript foar de televyzje wurke
hat - en dochs! Folle simpeler (en feiliger) hie 't
west en jou Sciptstudio ('Westenwind' en sa) yn Amsterdam
opdracht en skriuw 12 skripts om dy letter yn it Frysk
te bewurkjen. Mear jild hie dat net koste. Steven hat
hiel bewust keazen foar skriuwers út de provinsje.
Ik fyn dat moedich. Ik haw dêr in tanimmend respekt
foar. Seker no 't ik fernim (by mysels mar ek by myn
7 kollega's) dat it wrotten en wramen is, sokke skriuwerij.
Mar Steven - sa fernaam ik hjoed - hâldt betrouwen
yn ús. Of hy is in noch bettere tenielspiler
as ik tocht. Nee, Steven spilet gjin teniel. Steven
leaut yn wat er docht. En hy leaut yn ús. My
jaget dat lêste lykwols it swit yn 't hier!
(05-03-2001) - Efkes in skean each op de klok: it is
noch krekt 5 maart, snein - nee, mendje blinders! Hast
tiisdje. Oerdei haw ik my ûngelokkich wurke oan
in dialoochferzy fan ien oulevering fan de seary 'Baas
boppe baas' - neffens de LC fan ourûne saterdje
in 'soap' om de belangstelling fan de jongerein te lûken.
Of soks. No, tink ik dan, meitsje myn skripts dan mar
net. Ik skriuw in soart drama dat net daalk rjochte
is op jong spul. Of faaks al. Wa wit dat noch tsjintwurdich?
De LC (Leeuwarder Courant) wit it al. Dy berjochtet
der oer. In 'soap'. Om de jongerein nei de stjoerder
te lûken. Fan Omrop Fryslân-televyzje. Komyk.
Hawar, ik piel mar troch. En lear.
(07-03-2001) - Hjoed lies ik in stikmannich (opgarre)
stikken oer Nederlânse auteurs dy 't ynienen fan
újouwer wikselje. Reboelje, rabberij, gedonder.
De grutte útjouwers wurkje blykber mei in ploech
fêste skriuwers en dy skriuwers fiele har ek ferbûn
mei dy útjouwer. As sa'nien 'opkocht' wurdt troch
in konkurrint, binne efkes de rapen gear. Teminsten
as it in wichtich auteur is. Komyk eins. As soe in skriuwer
in fuotballer wêze op in transfermerk. Hoe oars
is dat yn de Fryske skriuwerij. Krekt oarsom, soe men
tinke. By ús is mar in hiel lyts bytsje sprake
fan trou oan in útjouwer. En útjouwers
dy 't har deawrotte foar in skriuwer ha wy hielendal
net. Suver elke Fryske skriuwer is bliid mei de útjefte
fan syn of har nij masterwurk. By welke útjouwer
dan ek. Dat liket gjin donder út te meitsjen.
As it boek der mar komt. Guon Fryske auteurs hawwe sa
njonkenlytsen alle útjouwers yn Fryslân
hân, ha in 'útjeftebelied' dat liket op
in karûsel. Neat op tsjin fansels. It tsjûget
eins allinne mar fan in grut trochsettingsfermogen:
ik haw in boek skreaun en ik sykje krekt salang oan
't ik in útjouwer fûn ha. Op himsels is
dat al in hiele prestaasje, in útjouwer fine
dy 't ree is om spesjaal foar jo boek it hiele sirkus
draaie te litten - fan beoardieling via subsydzjeoanfragen
nei produksjeproses, de útjefte, de distrúsje.
Reboelje om in skriuwer of skriuwster dy 't wikselet
fan útjouwer sille wy hjir dan ek noait krije.
Al wer in foarbyld fan hoe lyts in lytse literatuer
is. Wêze moat, nei alle gedachten.
(07-03-2001) - 'Der bloeie blommen yn 'e barm / by
Kleaster Anjum. / Se flokke kleurich yn dit skiere lân,
/ laitsje blier-heechhertich / klaai en rein / fansiden,
-'... en fierder. Ik besykje wer is in gedicht te meitsjen.
(08-03-2001) - Hjoed kocht ik in nije printer: in Canon
bjc 6200 - oanbieding fan de hearen V&D. Trije oeren
haw ik dwaande west - jûn - om it saakje te ynstallearjen
en sa. Alles wurket no, it rattelet en it docht oan
ien dinges wei troch. Prachtich! It lûd fan dizze
maatskippij. Ien probleem oan 't no lykwols: der komt
gjin letter drukinket op papier. Myn lege A-fjouwerkes
fleane as lege A-fjouwerkes de masjine wer út.
Ek al hie ik it oars bedoeld. Simy har dialoochferzy
hie 'k ouprintsje wollen en Bouke hie'k myn antwurd
oan him efkes printsje wollen. Der wie in mail fan Josse
(foar myn wiidweidich argyf) en mear soks. In bytsje
panyk? Jawiswol! Dy djoere, nije printer...dat oare
dinkje die it doch ek wol aardich. Wat in tiidfergriemerij
mei sa'n ding!
(09-03-2001) - Apart! Jou ik fannemoarn de printer
in opdracht en hy docht it! Wa hat fannacht oan myn
nije printer sitten? Ik bin him/har ivich tankber!
(09-03-2001) - Einlings is it dan safier! Ik bin beneamd
ta ien fan de 'nestoaren' fan de Fryske literatuer.
Goed fjirtich wie 'k al doe 't ik noch in jonge skriuwer
neamd waard. Wie ek te mâl fansels, koe noait
lang mear duorje. Mar no, ûnderweis nei de 56,
kaam einlings dan dochs de gerjochtichheid: nestor!
Tige tank, Marga Claus. Ik bin grutsk op dizze earetitel
dysto my joust yn dyn stikje yn Trotwaer-2. As ik no
grommelje en nije ûndernimmens de grûn ynboarje,
as ik wer ris lytsachtjend skriuw oer jonge skriuwers,
as ik yndied net by steat bin en tink kreatyf - ik bin
in nestor! En 'nestoaren' wurdt in bulte ferjûn.
(10-03-2001) - Ik lies dat stikje fan Marga Claus yn
Trotwaer-2 nochris en op slach wie myn eufoary fan juster
(nestor!) fuort. It is in gjalperich stikje. Trije útjouwers
wolle de kommende fiif jier fyftjin opdrachten jaan
oan nije/jongere skriuwers en dat inisjatyf waard (yn
in útstjoering fan 'Breedbyld' fan 20/2), sa
skriuwt Claus, 'troch twa nestoaren dalik de grûn
yn boarre. Gjin grevel kreatyf of konstruktyf meitinken'.
Hee hallo, frou Claus! Nestor Boomsma frege him allinne
mar ou wêr 't yn sa'n koarte tiid samar 15 nije
Fryske skriuwers/skriuwsters weikomme moatte. Fierder
spruts er letterlik de hope út dat dit ûndernimmen
slagje soe. Neat gjin grûnynboarderij dus. En
noch wat: '... op 'e tribune in nustje (tolve) belangstellenden,
mantsjes foar, wyfkes kreas dêrachter'. Wa siet
twa stuollen by my wei op de foarste rige? Krekt!
Sa'k skreau: in gjalperich stikje. Ik skriuw sokke
stikjes ek wol. Mar dy stjoer ik net op nei in literêr
tydskrift.
(10-03-2001) - Folle hat skoanheit noait op 'e tekst
west oer syn jongestiid op 'e Gerdyk, mar syn eagen
glinsteren àl as er it hie oer syn aventoeren
mei skoallematen lykas Jelmer van der Schaaf en Hotse
de Roos. Oer De Roos lies ik krekt in hiel aardich boek
fan Paul Steenhuis: 'Helden zonder zee'. Wat jo dan
yn de ynlieding daalk al opfalt is dit: fan de 'Kameleon'-seary
binne mear as 13 miljoen eksimplaren ferkocht. Dat binne
goed 3 miljoen mear as fan it samle berneboekewurk fan
Annie M.G. Schmidt! Fierder in hiel nijsgjirrich boek.
Moai wurdt Hotse de Roos yn 'e tiid pleatst, hoe 't
er yn wêzen syn jonges- en jongfeintetiid (earst
yn Langsweagen, letter op 'e Gerdyk) plak joech yn de
Hielke en Sietse-stoarjes. De Roos wie fan 1909, groeide
op yn in wrâld wêryn 't earmoede en de emansipaasje
fan de arbeider wichtige eleminten wiene. Neffens de
auteur fan it boek hat Hotse de Roos it sosjaal-demokratise
boadskip yn al syn 'Kameleons' ferwurke. Lêze
oer Hotse de Roos syn libben en ideeën is foar
my ek in bytsje mear leare oer de jonge tiid fan skoanheit.
It wiene skoallematen ommers (Ane, Hotse, Jelmer) en
- letter - soasjalisten yn ieren en sinen. Ik ha skoanheit
oer dit boek ferteld. Hy glimke. It is him (hast 93
jier) wol goed.
(11-03-2001) - De 'âlde' master fan dy prachtige,
faak filosofearjende mar o sa heldere teksten efkes
werom yn de Fryske teaters: Hessel van der Wal. Fannemidzje
yn in boppeseal fan de Harmonie. Moai, suver intym optreden
mei (benammen) nij wurk. Harkje nei sa'n lietsje as
'Aldeboarn'! Werom nei it âlde doarp, sûnder
te fersûpen yn romantise nostalgy. Masterlik sa'n
tekst! Harkje nei syn oersetting fan 'Iemand moet het
doen' en jo fernimme taalbehearsking yn alle fasetten.
Harkje nei syn stim: noch altyd sêft mar sealfoljend.
Ja, Hessel is werom. Efkes. In lytse toernee.
De muzyk is makke troch pianist Martin van Dijk: in
Drint mei humor! En, tocht ik, doe 't ik syn kop seach:
ik ken dy! Ja ferdomd! Ea haw ik him stampen sjoen mei
Cuby and the Blizzards. Mar dat is fansels noch langer
lyn as it lêste optreden dat ik fan Hessel meimakke...
(12-03-2001) - Ik sjoch in bytsje nei de televyzje.
In part fan it nijs, in priuwke sport, in stikje Nova.
Soks. Wat dat oanbelanget bin ik net oars as allerlei
saneamde intellektuelen. Ik haw gjin geduld foar televyzje.
In healoere op 'e stoel foar 't skerm en ik wurd ûnrêstich,
haw it gefoel dat ik wat dwaan moat, dat der wat barre
moat - skriuwe of sa. Of lêze. Of piele, samar
wat piele - aktyf wêze, warber. By ús yn
'e hûs binne se dêr ta wend. It wurdt sels
akseptearre. As ik myn grutte bek mar hâld, as
ik mar gjin kommintaar leverje op de televyzje dêr
't nei sjoen wurdt. Joop, opdonderje, gean nei dyn keamer,
doch wat, fyn wat út. Soks dus.
Mar jûn! Ik kaam ûnder, de televyzje wie
oan, ik foel yn in programma mei Pytsje Afke - wy neame
har Pia - Dijkstra. En noch twa bekende froulju. Neffens
Jenny Monyk van der Ven en Linda de Mol. Wat in stel
wiven by elkoar! Wat skitterend! De froulju knalden
fan it skerm ou, wiene sa ougryslik prachtich manifest,
dat ik tocht: as soks samar op in willekeurige jûn
útstjoerd wurdt, wat mis ik dan allegear, wat
lit ik elke dei wer oan my foarby gean? Moai wie trouwens
ek dy man mei sa'n âldmannekop dy 't as in jongfeint
siet te gnuven nei dy froulju dy 't him folslein negearren,
eins wat de gek mei him hiene. Jan Mulder, werkende
ik yn dy gnuver. Dit fûn ik supearieure televyzje.
Dit is moaier as piele, sa'n programma. Moarn wer.
(13-03-2001) - Fjouwer en in heale dichtbondel lies
ik de ourûne wike. Fan Baukje Wytsma (2), Lida
Dykstra, Jelle Kaspersma en Meindert Bylsma. Nije Fryske
bondels dus. Hoewol, dy fan Jelle is minder nij. Der
wurdt yn 't Frysk op heech nivo dichte. is myn betinken.
En de boekjes sjogge der tige keapsjoch út, benammen
dy fan de beide froulju. Moai en frustrearjend. Moai
omt je mei sokke útjeften foar de literêre
kreamen lâns kinne. Frustrearjend omt ik tink:
wat sil ik sels noch poëtys bepiele. Der is al
safolle. En moais.
(13-03-2001) - Soms wurdt de humor jo per post besoarge.
Hjoed krige ik in brief fan de stifting Lira dy 't sûnt
in jiermannich de útlienfergoedingen foar skriuwers
fersoarget. Kontrôle hat útwiisd dat ik
rjocht haw op in neibetelling. Nei it oulûken
fan administraasjekosten (6 sinten) en 19% btw (1 sint)
bleau der ƒ1,02 oer. Dat bedrach sil meikoarten
op myn bankrekken stoart wurde. Sinterse negoasje, mar
hawar: in gûne is in gûne. Doe 't ik de
steapel (ja wier!) papieren nochris trochlies, die bliken
dat it net iens gong om in boek fan my. Dy grouwe gûne
is ornearre foar in J.Boomsma dy 't oer klokken publisearre.
Sneu foar my fansels. Mar de winst is dat ik efkes fiks
laitsje koe. Ik fyn soks wol komyk.
(14-03-2001) - Fryske poëzijrigels op jiskeweinen,
aansen rûnom te fernimmen yn de provinsje. Ea
sil in argeleaze foarbyfytser op sa'n wein lêze
"de reek kringelet dit gedicht", in rigel
út myn fers 'Dreame fan 2005'. In kar fan Afûkminsken.
It is mar goed dat dy rigel net keazen is foar de bondel
'It libben rûn' (teksten foar berte, trou en rou).
Ik soe as de dea wêze dat sa'n rigel boppe in
rou-advertinsje kaam te stean fan immen dy 't in dei
as wat letter de lêste reis nei Goutum makket.
(14-03-2001) - Martin van Dijk (de pianist om Hessel
van der Wal hinne) hat nea by Cuby spile. Dat fertelde
my Walter Hofstede út it Limburchse Beek (en
dichter fan Flylân!). Wol by de Harry Muskee Band,
ein santiger jierren. Okee, myn ûnthâld
lit my wat yn 'e steek. Korsakov? Hoe dan ek: ea haw
ik Martin stampen sjoen. Oars as by Hessel.
(16-03-2001) - De namme Remco Heite kaam ik de earste
kear tsjin begjin santiger jierren. As redaksjelid fan
in literêr tydskrift. De lêste kear - yn
literêr ferbân - as 'útlieder' fan
in dichtbondel. Dat wie koartlyn. Yn de jierren dêr
tuskenyn stjûge er op ferskate plakken en yn ûnderskate
fermiddens fan syn leafde foar literatuer en taal. En
hy waard boargemaster yn de Stellingwerven. Johan Veenstra
hold my lange jierren yn syn columns op 'e hichte fan
Heite's wegerjen om as boargemaster Stallingwarfs te
praten. Moai fan Johan. Raar fan Remco Heite. Wat is
der no natuerliker as yn it offisjele ferkear de taal
fan jo regio te brûken. Fûn ik. Fyn ik.
De kultuerminnende boargemaster hie syn taal mear status
jaan kinnen, de status dy 't it Stallingwarfs fertjinnet
ommers. It is in folweardige taal mei in prachtige literatuer.
Ik lês graach Stallingwarfs. En net allinne de
boeken fan Johan. Remco Heite moat witte dat in taal
mear is as autochtoane kommunikaasje, út en troch
ferpakt as boek. Wol sa'n taal - seker ek troch de ynwenners
fan de regio - searieus nommen wurde, dan sille de pommeranten
fan dat taalgebiet dy taal safolle mooglik brûke
moatte. In plicht. Oan de taal. Oan it folk. De boargemaster
praat it gewoan, no, dan wy ek. Sa wurket it.
Mar it sil no oars, haw ik begrepen. De Stellingwerven
sille einlings en te'n lêsten Stallingwarfs wurde.
Oant en mei de plak- en strjittenammeboerden. Flagge
út yn Aldeberkeap! Hantsje foar Piter Jonker
en syn meiwurkers. Ek foar Johan: hy hat it fan syn
boargemaster wûn. Nee oars: Johan plante stapke
foar stapke it sûne ferstân/gefoel yn 'e
plasse fan Heite (c.s.). East sil om. West ek?
(17-03-2001) - Okee: Stallingwarfs = Stellingwarfs.
(18-03-2001) - Sitaat út in fraachpetear mei
Gerrit Komrij. Him wurdt frege of it net lestich is
dat er, sjoen de aktualiteit, yn Portugal wennet. "Zou
zoiets ook gevraagd worden indien de Dichter des Vaderlands
uit Friesland kwam? Dan ben je voor het nieuws aangewezen
op de Sibbenburgse Courant. Daar weten ze niet eens
dat Wilhelmina dood is". (HP/De Tijd - 16 maart
2001)
(18-03-2001) - Foppe de Haan hat syn eigen boek. Yn
twa talen syn libben en wurk oant no, yn alle hear en
fear. Prachtich stik proaza fan Eppie Dam. Mar, freegje
ik my ou, wêr is yn dit boek it lûd fan
Riemer van der Velde?
(19-03-2001) - It is in fraach dy 't suver net te beantwurdzjen
is fansels, mar: wa harket jûns tusken seis en
sân oere nei de lokale radio? Jo binne meast oan
it iten om dizze tiid. Ha jo dêrby gjin ferlet
fan praat, dan harkje jo nei Omrop Fryslân of
nei in lannelike stjoerder, jo hawwe de televyzje oan,
in aardich muzykje op - wit ik wat. Mooglikheden genôch.
Mar hoefolle minsken stimme dan ou op de lokale stjoerder?
Earlik sein ken ik net ien dy 't soks docht. Wy net
yn alle gefallen. En dochs gean ik mar troch. Om de
safolle wiken jou ik foar de mikrofoan fan Radio Eenhoorn
omtinken oan Fryske literatuer. Under it motto: net
sketten is altyd mis. Jûn bespruts ik twa dichtbondels
en - fierste koart - in ferhaleboek. Soe der ien nei
harke ha? Hawar, moarn oerdei wurdt it program werhelle.
Faaks dat de radio dan by guon op Eenhoorn stiet. Dy
hope soarget der foar dat ik warber bliuw op dit stik.
Lytse bodder yn de Frysk-literêre striid.
(19-03-2001) - De beide gedichten dy 't ik de ourûne
tiid makke haw ik op myn side set. Foar de liuwen smiten
dus. Earme fersen...
(21-03-2001) - It sil yn 't begjin fan de santiger
jierren west ha. Poëzijfestival yn Sealen Schaaf.
Healwei de jûn. Ik hie in tal fersen lêzen
foar in manmachtich publyk. Efkes letter line ik tsjin
in muorre en fûstke mei myn buorman. 'Remco Campert'
sei er, folslein oerstallich fansels. It wie net om
'e nocht dat ik op dat plak tsjin in muorre line. Campert
wie foar my in wichtich dichter en ik woe wolris in
wurdmannich mei him wikselje. Dat foel lykwols net ta.
Campert wie in ferlegen man mei in bytsje wurden. Freonlik,
mar ferlegen. Letter (yn 'e nacht) dronken wy út
de selde jeneverflesse. It praat gong doe wat makliker.
Justerjûn seach ik Remco Campert op de televyzje.
Yn in soarte petear mei Ivo Niehe. Freonlik en ferlegen
wie er noch altyd. Sels tsjin Niehe, dy 't gjin aan
hat fan dichters, dy 't it allinne te dwaan is om it
eigen ego - yn petear mei wa dan ek. Spesjaal foar dit
program seach ik justerjûn nei de televyzje. Om
Campert te sjen, te hearren. Wat spitich dat er ûnderfrege
waard troch in literêre nitwit, in kloat as Ivo
Niehe. Ik hie 't mei Campert te dwaan. Mar hy bleau
freonlik, de dichter. Te ferlegen, tink, om syn ûnderfreger
foar de harsus te slaan. Of it hûs út te
skoppen.
(23-03-2001) - Via myn e-mail waard my hjoed wiidweidich
(mar o sa kreatyf!) troch in Frysk dichter de earen
wosken en yn de nijsgroep alt.culture.friesland.frysk
wurd ik 'slijmbal' neamd. Troch in (ynwenner fan?) Harkema.
By Poiesz yn Menaam wie fannemidzje gjin pak sûpe
of molke mear te keap. Der binne fan dy dagen...
(24-03-2001) - Tafal bestiet net. Sûnt koarten
lykwols twifelje ik. In wike as wat lyn plôke
ik in boekje oer Hoatse de Roos út 'e ramsj,
oer de skriuwer fan de Kameleonseary. De man moat in
knoarre jild fertsjinne ha oan de mear as 13 miljoen
eksimplaren dy 't fan syn boeken ferkocht binne. De
Roos bleau oan syn pinsjonearring ta timmerman: jo koene
ommers nea witte, de tiden koene minder wurde, ommers.
Hoatse de Roos, produkt fan de krisisjierren. Hawar,
dat boekje lies ik. Op in foar my willekeurich stuit.
De ourûne wiken lies ik yn de kranten op syn minst
4 stikken oer De Roos en syn Kameleons. Oer in film
dy 't makke wurdt, oer in museum, oer in ruilbeurs.
Tafal fansels. Dêr hâld ik it dochs mar
op.
Nei de dea fan H. de Roos (1991) ferskine noch altyd
nije dielen oer de Kameleontwilling, skreaun troch P.
de Roos. Dat is Piero Stanco, direkteur fan útjouwerij
Kluitman yn Alkmaar.
(Wêrom, freegje ik my ou, haw ik ynienen sa'n
belangstelling foar it fenomeen De Roos/Kameleon? It
is mear as 40 jier lyn dat ik sa'n boekje lies).
(25-03-2001) - Ik bin der sa njonkenlytsen achter dat
jo hiel hoeden wêze moatte mei it neamen fan de
namme Eeltsje Hettinga yn iepen media. De jonge sjit
as in njirre út de boskjes as ik ek mar in bewyske
fan krityk leverje op syn dwaan en litten, ek al is
dy krityk eins posityf bedoeld. Dan wurd ik via de e-mail
wiidweidich ta ferantwurding roppen. Ik antwurdzje freonlik.
Lis saaklik út wat ik bedoel, bedoeld haw. En
dan komt der in noch wiidweidiger antwurd mei in fracht
oan (o sa kreative) skelwurden werom. Ik wol dêr
net mear om gnize. Ik haw myn nocht. Dêrom haw
ik foar mysels fêststeld hjoed dat ik nea syn
namme wer neame sil (yn hokker stikje dan ek) en dat
ik nea wer reagearje op wat er skriuwt, hoe feninich
dat ek wêze mei. Dat is slop en lef fan my, dat
sil 't wol. Mar ik wol de enerzjy rjochtsje op saken
dy 't der foar my wier ta dogge.
(26-03-2001) - Fannemidzje moete ik Hanneke de Jong.
En wy praten oer de skriuwerij fansels. Apart is dat:
as twa skriuwers elkoar moetsje, komt it praat yn in
omsjoch (daalk nei 'Hoe is it?') op de 'tweede tak'.
Soe dat by bygelyks byldzjende keunstners, boeren en
filatelisten ek sa wêze? Ik tink it wol. Jo kenne
elkoar meast fan dy rûnte. Hawar: Hanneke har
jongereinboek 'De lêste brief' sil oer in skoftsje
yn Nederlânse oersetting by Van Goor ferskine.
Dat is moai. Foar Hanneke. Foar de Fryske skriuwerij.
(26-03-2001) - It docht altyd deugd as âld-learlingen
goed telâne komme. In aardige baan, in noflik
bestean. It grutte sukses fan 'Twarres' joech my fan
't begjin ou oan om dy reden in goed gefoel. Mar ek
om in oare reden: de wurdearring foar it Frysk as sjongtaal
yn de popmuzyk. En efkes in oar lûd as dat fan
'De Kast'. No lies ik hjoed dat de nije single fan 'Twarres'
Ingelstalich wêze sil. Fyn 'k spitich. Fyn 'k
net ferstannich. De grutte hits fan 'De Kast' wiene
Frysktalige wurkjes. Dy skoarden better as de Nederlânstalige.
Hie in nij Frysktalich liet as potinsjele hit foar 'Twarres'
net logiser west? Dat Fryske lûd as mearwearde,
aparter, opfallender. Ik bin bang dat in Ingelstalich
lietsje allinne mar mear fan itselde wêze sil.
Mar ik hoopje al dat bliken dwaan sil dat ik gjin ferstân
fan dizze matearje haw.
(27-03-2001) - Twa grutte fûgels yn 'e greide
dy 't - deun tsjin elkoar oan, soms kop oan kop - oangean
as toarteldowen. Ek oan sulverkobben haw ik op 't stuit
myn niget.
(27-03-2001) - Efkes in each op de klok: even foar
tolven nachts. Myn tredde buorrel stiet, healwei it
gleske, njonken it skriuwboerd. Ik fyts de internetwrâld
wat op en del. Doch ik al in skoftsje. Sa wie 'k in
hoart lyn by 'Kistwurk'. Ik woe - masogist - noch efkes
lêze hoe 'n kontkrûper as ik wol net bin
(H.Harkema hie dêr in oar wurd foar, bin 'k even
kwyt ...). Kontkrûper. Sa waard ik juster noch
affisjearre yn de 'literêre leagenbank' - of soks.
Ik haw my ûngelokkich socht op de siden fan 'Kistwurk'.
Dat berjocht liket ferdwûn te wêzen yn it
firtuele hjirneimels. Wat is dat no spitich! Mar faaks
dat dy tredde buorrel - no op - myn geast ferdôve.
Moarn fierder sykje. Want in dei as wat lyn stie dat
alt.culture.friesland.frysk-berjocht echt noch op dy
'leagenbank'.
(28-03-2001) - Noch altyd gjin wite reek út
'e skoarstien: wa krijt fan 't jier de Gysbert Japikspriis?
Myn eigen list fan kandidaten beheint him yntusken ta
trije. Alfabetys: Josse de Haan (magistrale roman),
Durk van der Ploeg (yndrukwekkend oeuvre) en Albertina
Soepboer (prachtige poëzij). It kin fansels wêze
dat de sjuery noch altyd praat en hifket, besiket ta
in unanym oardiel te kommen. Faaks ek dat de kar al
dien is, mar noch net yn de iepenbierheid brocht wurdt.
Kin. Mar it kiezen fan de krekte kandidaat is fansels
in persoanlike kar. Ea haw ik sels yn dy sjuery sitten.
Dat wie doe in simpele klus. Suver al yn de earste gearkomste
wiene wy it trijerisom iens: Ypk fan der Fear. Sa maklik
hat it net altyd west. Sa maklik sil 't fan jier ek
net wêze. De Fryske literatuer fan hjoeddedei
is breder as doe. Faaks ek heger fan kwaliteit. Der
is yn alle gefallen mear kwantiteit.
(28-03-2001) - Dat GertJan Slagter jier op jier yn
'e prizen falt as it giet om fersoarging fan Fryske
boeken, is folslein terjochte. No binne der mear goede
boekfersoargers dy 't har mei Fryske útjeften
dwaande hâlde, mar Slagter liket der krekt efkes
wat mear fan te meitsjen. Yn myn boekekast stean bygelyks
in stikmannich tige bysûndere útjeften
fan Willem Winters syn 'Perio'. Foarmjouwing: GertJan
Slagter. Ik fernim trouwens de lêste jierren dat
hyltyd mear útjouwers it belang fan in goede
en profesjonele boekfersoarging ynsjogge (Bornmeer en
Frysk en Frij bygelyks; en út en troch de Friese
Pers Boekerij). Ek op dit stik wurdt de Fryske literatuer
geandewei folwoeksener. Fladderige boekjes binne der
sa njonkenlytsen genôch ferskynd yn Fryslân.
Mar GertJan Slagter dus. Juster lies ik yn de krante
dat er foar syn fersoarging fan in Fryske dichtbondel
ek lannelik bekroand is. Skitterend fyn ik dat! Erkenning
foar in fakman. Komplimint foar in útjouwer dy
't it oandoart (ek finânsjeel) om Slagter (of
in oare professional) yn te hieren.
(29-03-2001) - In jier as wat lyn waard yn in Switsers
tydskrift de Dútse oersetting publisearre fan
it titelferhaal fan myn bondel 'Picasso, lêste
wurk'. Dat spilet yn de stêd Luzern. Fan dat blêd
haw in nea in bewiisnûmer tastjoerd krigen, mar
wol waard my in honorarium oermakke (300 Switserse franken).
Dat jild skode ik troch oan oersetter Bernard Kamsma.
Hy hie it wurk dien. Ik wie it allegear al wer fergetten,
oant hjoed myn tastimming frege waard dat ferhaal yn
in blomlêzing op te nimmen, yn 2002 te ferskinen.
Misdied op syn Switsers, of soks. Aardich berjocht.
(29-03-2001) - Ferline wike krige ik fan FeRstivalbaas
Jelle Bangma in fraach: wolsto wat gedichten skriuwe
dy 't foardroegen wurde kinne troch bern fan 12/13 jier?
Graach ynleverje foar 1 maaie o.s. Op slach hie 'k it
swit yn 't hier. Dat kin ik net! Ik ha wolris besocht
wat foar jonge bern te skriuwen, mar ik kin it net.
It wurdt of te lytsbernich of te folwoeksen. Sa'n tuskentoan
te finen, wat is dat in slim stik! Ik haw dan ek alle
mooglike wurdearring foar lju dy 't soks wol kinne.
Dy 't dy bern yn har eigen taal oanskriuwe en har it
gefoel jouwe dat se serieus nommen wurde. Knap fyn ik
dat.
De koartste klap soe wêze en skriuw Jelle 'nee'
werom. Dat is my lykwols te maklik. Ik ha noch efkes
mear as in moanne de tiid. As it swit út it hier
bliuwt (mar ynearsten komt it hyltyd werom) sil 'k my
der ta sette. Gedichten foar bern fan 12/13 jier. Om
foar te dragen.
(31-03-2001) - Dit skriuwersdeiboek wurdt lêzen,
fernaam ik de ourûne dagen. Dêrom efkes
in tsjinstmeidieling foar lju dy 't reagearren op myn
berjochtsje fan in dei as wat lyn (oer de Dútse
oersetting fan it titelferhaal fan 'Picasso, lêste
wurk'). Ik haw dy tekst opdjippe út in fracht
oan hast fergetten skiifkes en op myn thússide
set: 'Picasso, letzte Werke'. Stiet der ek ris wat yn
in oare taal op. |