deiboek   skriuwersdeiboek 2001
(01-06-2001) - Op 'e fyts sjocht de wrâld der efkes oars út as achter it stjoer fan de auto. Jo sjogge en hearre mear. En better. Ljochtgrien skearde greiden. En grientoppe ekers. Ut en troch lykwols ek in stikje greide mei 'echt' gers, dêr 't blommeguod noch kâns hat. Skriezen seach ik, hearde ik. In soad skriezen. It heucht my net dat ea safolle skriezen my - glimkjende fytser ûnderweis fan en nei Menaam - beselskippen, lûdroppend my besochten fuort te jeien. Of har gewoan op in peal of in hikke besjen lieten. Giet it dan wier sa min mei dizze fûgel?

(01-06-2001) - Ja, it giet min mei de skries. 'Vogelbescherming Nederland' seit it sels, hat der koartlyn in grutte aksje foar op tou set. Om dy fûgel te rêden. Ik moat net sa posityf seure. Dat is sa'n bytsje de teneur fan de e-mail dy 't ik niis krige. Ik moat der wat om gnize. Wat ik om my hinne sjoch, doocht net. Kloppet net mei de wurklikheid dy 't de grutte fûgelklup fêststeld hat. Okee. It giet min mei de skries. Klear. Ik moat ek net oer fûgels skriuwe. Yn alle gefallen net posityf.

(02-06-2001) - De 'Detective & Thrillergids' fan Vrij Nederland naam fan 't jier ien roman op dy 't mei it Frysk te krijen hat: 'Moord in het provinciehuis' fan Frans en Tineke Steenmeijer. Twa stjerren. ".. een vlot geschreven 'speurdersroman' met veel Friesland (het boek verscheen eerder in het Fries), Leeuwarden, Mata Hari en Havank (de beroemde Friese misdaadauteur)". En "...garant voor een avond leesplezier". Ek Sietse de Vries syn 'De spelbepaler' wurdt neamd. Gjin oersetting. Gjin stjer. It boek kriget as kwalifikaasje: 'een soap met veel kleinestadsgedoe'.

(02-06-2001) - Fansels is der de ourûne jierren besocht om ek de Frysktalige misdiedliteratuer yn de list fan Vrij Nederland te krijen. Yn alle gefallen troch my. Withoefaak haw ik (skriftlik) besocht troch te kringen yn dat bolwurk. Listen mei Fryske misdiedboeken haw ik dy kant út stjoerd, adressen trochjûn fan útjouwerijen, resinsjes, parseberjochten. Ien kear bin 'k sels sa fier gong en stjoer foar eigen rekken in steapeltsje Fryske misdiedboeken nei Amsterdam. Jo binne ambassadeur fan de Fryske misdiedskriuwerij of jo binne it net... De reaksje fan Vrij Nederland/Rinus Ferdinandusse (lange jierren einredakteur fan de 'Detective en Thrillergids') wie hyltyd deselde: neat, niks, nada, gjin wurd. Foar Vrij Nederland bestiet dus mar ien taal: it Nederlâns. Lûden út de Frysktalige skriuwerij wei binne blykber ek net wichtich genôch om op te reagearjen.

(03-06-2001) - Dat steapeltsje boeken dêr 't ik it juster oer hie, dat ik nei de redaksje fan de VN 'Detective en Thrillergids' stjoerde: romans fan Sietse de Vries, Riek Landman, Rink van der Velde en fan mysels; en in ferhalebondel. Weismiten boeken dus.

(04-06-2001) - Dan lês ik hjoed yn it gasteboek fan myn thússide. Walter Hofstede skriuwt dat ik net allinne foar mysels skriuw. Hy hat gelyk fansels. In skriuwer dy 't publisearret, moat net roppe dat er 'allinne foar himsels skriuwt'. Mispleatste idelens soe dat wêze. As jo fierder wolle as de laden fan it buro dêr 't jo oan skriuwe, dan wolle jo ek dat in oar dat lêst. Sa simpel is dat eins. Ik wol dat in hiel soad minsken dizze deistige stikjes lêze. Har der oan ergerje. Der wille oan belibje. My wurdearje. Mei my meifiele, meitinke, meignize. Spytgnyskjend myn grut ego berabje. Ynformearre wurde. Folje mar oan. Dat, bêste Walter, ik skriuw yndied net allinne foar mysels. Myn idelens is net ûnecht. Dit 'skriuwersdeiboek' is soms myn gjalp nei de wrâld om my hinne. Hoeden. Tuiketuike. Dat wol wer.

(04-06-2001) - Soe 'k net hoeden wêze hjoed, soe 'k wier foar mysels skriuwe, dan soe 'k in stikje meitsje oer ús heit. Us heit dêr 't fan sein waard dat er o sa grutsk op my wie, mar dêr 't ik nea wat fan fernaam. Us heit dy 't alles lâns de mjitlatte fan it jild ('it kaptaal') lei en elke kear as ik him in nij boek fan mysels joech, efkes nei it omkaft seach en frege wat soks no opsmiet. Us heit...

Sokke stikjes, Walter, skriuw ik foar mysels. Dy lizze yn de laden fan it buro dêr 't ik elke dei oan skriuw. Lykas de measte fan myn gedichten. Lykas it measte wat ik skriuw.

Hawar, wy libje op dit stuit op de grins fan alwer in nije dei. Moaie dei hân hjoed. Moarn wurdt wer better.

(05-06-2001) - Foar it omkaft fan 'Yn reek ferflein' haw ik skoften socht om in gaadlike foto fan in Somalys famke. It byld dat ik yn 'e holle hie, tsjinne him net oan. Oan 't ik yn de skoalle dêr 't ik wurkje op 'e trep in prachtich bern tsjin kaam. Wy glimken nei elkoar en ik wie der wis fan: dit kopke! Dat it famke yndied út Somalië kaam en dat se sûnt koarten yn ús Ynternasjonale Skeakelklasse siet, fernaam ik al gau. Ik prate mei har, lei har út wat myn bedoeling wie. Se fûn it skitterend. Kollega en freon Bernard Kamsma fotografearre har. Yn oerlis mei de ûntwerper fan it omkaft (Chaim Mesika) waard in gaadlike foto útsocht. Se wie o sa grutsk doe 't se in skoft letter de folsleine fotoseary krige en twa eksimplaren fan myn roman.

In wike as wat letter stie se ynienen foar my. Yn 'e hân in útknipte advertinsje fan de Friese Pers Boekerij út de LC. Se glimke en fertelde dat immen yn it sintrum dêr 't se wenne sein hie dat se jild freegje moast. Ferskate kearen meneuvele se mei tûme en wiisfinger. Ik wie der knap mei oan, sei ta dat ik der mei myn útjouwer oer prate soe. Haw ik dien. Dy wie ree om in fergoeding te beteljen. It famke haw ik lykwols noait wer sjoen. In oar asylsikerssintrum? Nimmen hat my dat oait fertelle kinnen.

(05-06-2001) - Ik realisearje my ynienen dat wurklikheid en fantasy wol ferrekte ticht by elkoar lizze. Yn dit gefal. Myn fantasy: yn 'Yn reek ferflein' ferdwynt in Somalys famke út it Ljouwerter asylsikerssintrum. Spoarleas. Dat famke fan de foto op it omkaft ferdwynt ek spoarleas. Mar wol nei 't myn roman ferskynde. Ik wol graach oannimme dat der gjin oarsaaklik ferbân is.

(06-06-2001) - Wy ha jonge buorlju. André en Melanie. In kombinaasje fan Utrecht en Amsterdam, dy 't folslein yntegrearre yn alles wat Fryslân en Frysk is... jezus, wat in sin! Mar prachtige minsken dus, dy 't ornearren, wy binne oan in bern ta. Hjoed soe it heve. De berte, bedoel ik. Jo ha der gjin hassus mei te krijen, mar jo libje mei. Troch de iepen ruten hearde ik jûn betiid ynienen it grutte lûd fan André Hazes - ik balte mei (in bern! it is der!), oan 't dat lûd oubrutsen waard. In klap tsjin ús rút, twa opstutsen earms - buorman wyt weilutsen, efkes sûnder tekst. Doe ried er Melanie de kant fan Ljouwert út.

Hast tolve oere no. Ik bin wat yn 'e war. Wol wit ik dat wat no bart mei Melanie (faaks al bard is) folle wichtiger is as wat ik ea op dit plak delskriuwe sil.

(07-06-2001) - It waard in jonge, fannacht. Melanie bliuwt noch in skoft yn it sikehûs.

(07-06-2001) - Op de side fan 'Kistwurk' kin de lêzer in stim útbringe op in auteur dy 't fan 't jier de Gysbert Japikspriis hawwe moatte soe. De redakteur die in eigen kar út mooglike kandidaten. De GJ-priis as saneamde publykspriis. Nijsgjirrich ûndernimmen, mar fansels sûnder betsjutting. De troch de provinsje ynstelde sjuery bepaalt de winner. Dochs wol aardich trouwens dat 'Kistwurk' myn ideeën om mear mei de Gysbert Japikspriis te dwaan oppakt hat. In begjin? Jo soene it hoopje.

(07-06-2001) - It bart yn de Fryske literatuer mar komselden. Dat in auteur stikjes fan resinsjes fan in earder boek ouprintsje lit op de achterflap. Sikke Doele docht dat op syn nije boek (De messeslikker). Ek fan my naam er in sin op, loovjend. Ik fyn dat prima. Lit in potinsjele keaper fan jo boek mar witte dat in earder boek fan jo oer 't generaal tige posityf wurdearre waard. Wy binne te uzes wolris al te beskieden. Stel dat jo in opskepper neamd wurde...

(09-06-2001) - Ik lês in soad Frysk. Al jierrenlang besykje ik sa'n bytsje alles wat der yn ús taal ferskynt by de hâlden. Yn 't foarste plak omt ik dat aardich fyn, mar ek omt ik foar de lokale radio de measte Fryske boeken besprek. Ferline jier hie 'k ek op myn thússide (op de side 'Ferskaat') in besprekrubryk. Mei fan dy eigenwize stjerkes (fan * oant en mei *****) dy 't myn wurdearring oanjoegen. Begjin ik hjoed wer mei. Bewust hiel koart om 'e hoeke.

(09-06-2001) - Ik haw neat mei Snits. Moai stedsje, freonlike bewenners - sûnder mis. Mar ik haw noait in gefoel fan 'hjoed moat ik dochs wer ris yn Snits sjen'. Of soks. Soms moat ik der wêze. En dan gean ik der hinne. Nei in adres, net nei de stêd. Soms moat ik earne oars wêze. Yn - ik neam mar wat - Wâldsein, Wolvegea, De Knipe. Skoften kin ik yn sa'n doarp omstappe, fan alles besjen, in pilske op in terras drinke, prate mei ûnbekenden. Net yn Snits. Der hinne en werom. Ik wit ek net hoe dat kin.

Mar de taal fan Snits fyn 'k moai. Eartiids yn teksten fan K.F.Gildemacher, de lêste jierren as ferfiermiddel fan de fersen fan Henk van der Veer. Dy taal fiel ik, fiel ik my by thús. Benammen as Henk dy taal brûkt. Anekdoatys dy fersen, nostalgys, mar autentyk. Dy taal libbet. As ik him lês. De taal fan Snits. De stêd sels is foar my lykwols net mear as in reade stip op de kaart fan Fryslân. Apart fyn ik dat.

(09-06-2001) - Der binne skriuwers dy 't bewust ûnouhinklik bliuwe. Eigen baas. Oertsjûge fan persoanlike kwaliteit. Auteur, útjouwer en suteler tagelyk. Komt wat komt, wat nukt it! Dichter Henk van der Veer is sa'nien. Ik lies en beseach fannemidzje syn nijste (fjirde!) bondel. In titel as in Russise wodka ('Kajapoetoaly'), fersen dy 't stean as it Snitser bolwurk, in uterlike fersoarging om wiis mei te wêzen. Skitterend! - (****)

(10-06-2001) - Se binne der suver in bytsje senewachtich fan, de lju fan de Ljouwerter krante. Tiisdje sil de edysje folslein twatalich wêze. En dat skynt in mânsk ûndernimmen te wurden: de hiele Afûk is ynhierd om de selektearre nijsberjochten oer te setten yn geef mar linich Frysk. Yn ien stap fan de flier op de souder. As soks mar net in útskuord krús opsmyt! Want sokke grutte stappen binne se by de LC net wend. As it om it Frysk giet.

(10-06-2001) - 'De gouden teeman' fan Sikke Doele fûn ik in prachtige ferhalebondel. Mei grutte ferwachtings sette ik my dan ek oan de opfolger: 'De Messeslikker'. En dat foel ou. In simpel eilânfakânsjeferhaaltsje dat benammen foar pubers ornearre liket. Foar pubers dan dy 't fan nostalgy en net te folle djipgong hâlde. - (**)

(11-06-2001) - Oan 'e ein fan 'e midzje hiene wy in feestje. Yn it brune kafee fan it Omrop Fryslângebou. Produsinten, produksjelieders, regisseurs, kameraminsken, akteurs, lju fan it lûd, fan it ljocht, skriuwers, redakteuren, 'art directors', 'set dressers', klaaisters, lju fan de 'styling', de 'make up', timmerlju - om mar ris in pear te neamen. Want der wiene sûnder mis ek 'gaffers' en 'best boys' en minsken dy 't har dwaande hâlde mei de 'grip'. En assistenten. Frachten assistenten ('first' en 'second'). 'Baas boppe baas' dus. It dekor stiet, de akteurs binne op 'glamourfoto's' set en de 'catering' regelt de 'wrap' nei elke draaidei. It sirkus draait. Moarn is de earste draaidei.

Aardich, sa'n feestje. Jonge minsken foar 't measte. Fol moed. Hege ferwachtings.

(12-06-2001) - It is goddomme alwer hast moarn, de trettjinde dus. Mar niiskrekt lies ik de LK (de LC haw ik hjoed oerslein). It is dat myn frou my wiisde op de ferskillende edysjes. Oars hie 'k it net iens yn 'e gaten hân, sa gewoan fûn ik it eins. In Frysktalige 'Leeuwarder Courant'. Mar moai!

(13-06-2001) - By folksferhalen moat ik altyd oan Ype Poortinga tinke. En oan Jurjen van der Kooi. Net oan Trinus Riemersma. Dat is feroare. Yn 'Salang 't de beam bloeit' sammele Riemersma syn eigen 'farjaasjes' op âlde folksferhalen. It waarden foar 't measte komike stoarjes, alhiel yn styl skreaun en mei gâns oandacht foar de 'kul' en de 'prom'. Ik haw my skoan fermakke mei dizze parodyën. Ut en troch miende ik hiel yn 'e fierte nokkerjen te hearren. Poortinga? Ut syn grêf wei? - (****)

(13-06-2001) - In dei as wat joech ik Meindert Bylsma in lift nei Harns. Twa âlder wurdende burdmannen dy 't kalm en evenredich it autopraat geande holden. Want wy hiene it der efkes oer. Oer hoe lang 't wy elkoar no koene. Oer de skriuwerij. Oer it skoalmasterjen. Oer de bern. Oer wêr 't wy no mei dwaande wiene. Sokke dingen. Meindert hat it smoardrok, want hy wurket net mear. Ik haw it smoardrok, want ik wurkje noch al. Oer de skriuwerij sei Meindert: "It stelt fansels allegear mar in bytsje foar wat wy by d'ein hân ha, wat wy bepielden, mar ik hie it net graach mist. Wy hawwe aardige dingen meimakke, in soad minsken moete". Ik knikte. Wy. Fansels. Yn gâns opsichten rûnen ús libbens lykop. Sûnt ein jierren sechstich. It lêste stik fan de reis ha wy swijd. Ienriedich. Yn deselde tinzen.

(14-06-2001) - Earjuster brûkte ik it wurd 'goddomme'. In 'dom stopwurd' neffens de skriuwster fan in e-mail, hjoed. Dat sil 't wol. Ik brûk oars ek wol oare tuskenwurdsjes, mar as der god yn stiet, is 't ferkeard. Dan - ik sitearje - 'ûnthilligje ik Syn Namme'. Gjin hier op myn holle dy 't dêr by stilstie, doe 't ik dat wurd opskreau. Unthilligje hie 'k tocht... jezus!

Docht my tinken oan in literêre jûn dy 't ik ea fersoarge yn Damwâld. Op in stuit lies ik in stik foar dêr 't efkes yn flokt waard. In stik út in misdiedferhaal. Twa rûge kriminelen op 'e tekst. In man kaam út it publyk oerein en sei my fiks it mannewaar op. Ik hie fanalles (jawis) 'ûnthillige'. Hy fielde him 'djip kwetst' of soks. Ik haw besocht út te lizzen dat de flokkerij yn de kontekst fan dit frachmint wol deeglik in funksje hie. De beide troch my sketste persoanen prate no ienris net yn termen fan 'hemeltjelief' en 'blikje'. De man sloech healwei myn útlis lulk de doar achter him ticht. En ik wist: dit wurdt noait in lêzer fan myn boeken. En ik wist ek: as jo sa krampachtich mei jo leauwe omgean, dan ha jo in probleem. Dan sitte jo hast njonken dy idioaten dy 't yn bibleteekboeken alle wurden trochskrasse dy 't net yn har benypte wrâldsje passe.

(15-06-2001) - Wer in soad bliere kopkes sjoen hjoed. Learlingen dy 't slaggen foar har diploma. Wat dat oanbelanget binne de bern fan hjoeddedei like spontaan as eartiids. Blidens is fan alle tiden. Lykas fertriet. Ek dat seach ik hjoed. Mar ek hoe 't fertriet omslaan kin yn blidens. Foar de oar. In moai fak, skoalmasterjen. Omt bern sa earlik binne. Noch net bedoarn-folwoeksen.

(17-06-2001) - As jo romans skriuwe, dan kin it hast net oars en bliuw út en troch hiel ticht op jins eigen hûd, by jins eigen libben en belibjen. Bewust mar likefaak ûnbewust. Lêzers dy 't my wat better kenne en witte fan myn omstannichheden (om it sa mar ris te neamen) werkenne in soad fan mysels, fan myn achtergrûn, fan myn deistich bestean, fan myn eigenaardichheden yn myn ferhalen. Soms mear as ik sels weet fan haw.

Fannemoarn haw ik skoften omlêzen yn in nij boek oer 'De Alde Feanen'. In prachtich natuergebiet dêr 't ik al withoefolle jierren gâns oeren yn omkuierje. Benammen de Jan Durkspolder hat myn spesjale belangstelling. Dêr is altyd wat te belibjen, te sjen, te rûken. Oeren kin 'k yn de fûgelhutte sitte, kiker foar de eagen. Of de Headammen op en del kuierje, wat yn 'e barm sitte. Rêst, stilte, my domwei noflik fiele. Ik haw gjin boat, oars soe 'k noch mear tiid yn de 'Alde Feanen' tabringe.

It is dan ek gjin wûnder dat Hylke Overwijk, in personaazje dat ik skepen haw yn guon ferhalen en romans, itselde fielt as it om dit unike gebiet giet. Efkes út it deistich bestean, efkes nei de 'Alde Feanen' - ynienen realisearje ik my dat de figuer Hylke Overwijk kuierjendewei betocht is, om de Jan Durkspolder hinne. En dat ik him yn de fûgelhutte kop, kont en harsens joech.

(18-06-2001) - 'Do wurdst sa njonkenlytsen sa rjochts as de pest'. Immen sei dat hjoed tsjin my. Ik - soasjalist yn ieren en sinen - waard dêr ougryslik kjel fan. Rjochts? Ik? In mislediging fûn ik it eins, dy opmerking. 'Rjochts' fertsjintwurdiget yn myn optyk in wrâld, in wize fan tinken dy 't fier by my wei is, wêr 't ik 'neat mei haw'. Dat ik haw neitocht oer de boarne fan dy opmerking. Myn ûnthâld joech dit, in sitaat fan my yn in oars hiel aardige diskusje: "Jo hearre noait wat oer fuotballers, tennissers, filmspilers en sokke lju dy 't tsientallen miljoenen jiers fertsjinje, mar as in bedriuwsmanager - dochs immen dy 't der foar soarget dat withoefolle lju oan it wurk bliuwe kinne - sa'n lean bart, dan binne de rapen gear". Ik fûn dat sels in realistise opmerking. Kritys, seker net rjochts.

(20-06-2001) - Artikeltsje yn de 'Telegraaf' fan hjoed (ja, ik lês langer alles wat my los en fêst ûnder eagen komt): 'Helft talen dreigt uit te sterven'. Oan 'e ein fan dizze ieu sille de dan libjende wrâldboargers har rêde moatte mei net mear as sa'n 3000 talen. Slim genôch fansels, mar ik stroffele lykwols oer ien sin út dat stikje, in sin dêr 't ik hjoed eins al de hiele dei mei ompak. It giet oer it Eyak, in taal fan Alaska. 'Het Eyak wordt zelfs alleen nog maar gesproken door de 83-jarige Marie Smith uit Anchorage'. Frou Smith giet oer in skoftsje dea. Dien mei it Eyak. Is dat slim? Tocht it net. Frou Smith prate dochs allinne mar tsjin harsels.

(20-06-2001) - Ut de Oesdrip, klupblêd fan it Skriuwersboun (simmer 2001): "Wy ha in grut eigen fermogen: ƒ12.000". No, tink ik dan, doch dêr wat mei!

(20-06-2001) - Ek hjoed krige ik wer in e-mail sûnder titel, mar mei in oanheakke. Sûnt ik in kearmannich in ferfelend firus op 'e skiif hân ha, bin 'k dêr deabenaud foar. Daalk fuortsmiten dus. Mar, tink ik, wat foar doel hat it en stjoer sokke berjochten om? En tagelyk tink ik: wat soe yn dat oanheakke stien ha?

(21-06-2001) - Fannacht pielde ik op it internet en op in stuit ferskynde 'Kistwurk' foar my. Halléluja, tocht ik: wurdt it dochs noch gesellich. Nee dus, want ik fersille yn de kommintaren op de 'poll' oangeande de Gysbert Japikspriis 2001. Josse de Haan en syn roman 'Piksjitten op Snyp' prominint oanwêzich. Mar wol sa negatyf dat it suver komys wurket. Immen hat de pest oan Josse (sjocht him as gefaarlike konkurrint, kin ek) en dat meie wy lêze. In suver sielich stikje. En dus 'leuk'. Lêze, nochris lêze. Wat binne guon minsken lyts...

(23-06-2001) - Niis lies ik yn de LC in aardich portret fan 'Suver Nuver'-aktrise Dette Glashouwer. Wat my opfoel is dat de redakteur har har eigen Frysk prate lit. Gjin behoffene boekjestaal, mar gewoan har eigen libbene Dette-Frysk. Guon taalpuristen sille der, tink, wol kjel fan wurden wêze (faaks dat der al in ynstjoerd brief klear leit - dat de redakteur op Fryske taalles moat of sa), mar ik fyn it prachtich. Sa heart it. Lit minsken echt prate, har eigen lûd wêze, ek op krantepapier.

Ik moat te faak tinke oan de tiid dat ik tige warber wie foar it wykblêd 'Frysk en Frij' (begjin tachtiger jierren). Ik die ek fraachpetearen. Dy lies ik letter soms werom mei krûme teannen. Der wurke by FF in pinsjonearre professor dy 't suver alle kopy taaldea makke. Syn noarm wie it wurdboek, net de libbene taal fan de tiid. Tryst. Jo koene by de redakteur protestearje wat jo woene, mar de korrektor wie professor no - dêr gongen jo net tsjin yn. Doe.

(23-06-2001) - Ek LC-redakteur Pieter de Groot fynt it Gysbert Japikspriis-barren eins mar in deade boel ('Dwers', juster). Ek hy hie graach spektakel sjoen: 'long-' en 'shortlists' fan nominearre boeken, in gearwurking mei Omrop Fryslân-televyzje. Soks. Ik hie it dêr de ourûne moannen (yn dit deiboek) ek al ferskate kearen oer. It opkreazjen fan de GJ-priis. Tûters en bellen, oandacht yn de media. Oandacht foar de Fryske literatuer dus. Mar nee, oant no bliuwt it in deade boel. Tuike tuike. Doch mar gewoan. Doch mar Frysk.

(25-06-2001) - Ik haw it stikje wier trije kear lêzen en it iennichste wat my hyltyd mar wer bybliuwt: Piter Boersma is in arrogante sek dy 't yn selskip skaaltsjes mei apenuten leechfret. Faaks ek: Marga Claus fielt har as skriuwster fan it boek 'Oxzana' troch GJ-winner Piter net genôch op it skouder huft. Mear en oar boadskip haw ik net meikrigen yn de 'fleurige twaspraak foar doarpstoaniel' dy 't Claus skriuwt yn 'Trotwaer'-5. Wat haw ik mist? Bin ik net by steat en sjoch achter de tekst in djippere bedoeling? Sa'n petear tusken de sa goedwollende Deby/Claus en in kloaterige Gysbert/Piter moat dochs wàt betsjutte? Mear as in stikje frustraasje, bedoel ik. Mystearje.

(26-05-2001) - Fannemidzje wie 'k in skoft op 'e set fan 'Baas boppe baas'. Oe, wat klinkt dat moai! Ik wie op 'e set... ja ja. Ik ha my trouwens de eagen útsjoen, folsleine nitwit as it om televyzjemeitsjen giet. Ik ha noait witten dat safolle apparatuer noadich is, safolle kabels, ljochten en wit ik wat mear. Akteurs yn de keuken fan 'Huize Baas', rippetearje, rippetearje - sûnder en mei kamera. Dan as de bliksem nei de schmink, opnames. In sêne fan in menút. Bûten byld stapten - ik ha se teld - 14 manfroulju om, elk mei in taak. Mar ûntspannen, sa ferskriklike ûntspannen. Jo fernimme oan alles: hjir binne 'profesjonals' oan 't wurk. Lju fan bûtenút en lju fan Omrop Fryslân. Wille, grappen, mar as it der efkes om giet folslein konsintrearre. En twatalich. Steven de Jong: :"Dy Hollanners moatte sa njonkenlytsen it Frysk folgje kinne".

Hjir gebeurt dus wol wat, hjir wurdt in seary fan 12/13 ouleveringen makke fan Frysk tv-drama. Fan novimber ou moat de boel op de buis. En der is nimmen dy 't twifelet: dit wurdt in boppeslach! Frysk tv-drama, skreaun troch Fryske auteurs. En tink der om dat dit ûndernimmen yn 'e gaten holden wurdt. Troch beropskritikasters út 'e provinsje wei ('dit kin noait wat wurde') en troch nijsgjirrige lju fan de lanlike media ('ris sjen wat dy Friezen klear krije'). It komt wol goed. Hartstikke goed!

(26-06-2001) - Noch in telmannich en it is alwer in nije dei. Dit noch al efkes. Ik wie hjoed dus 'op 'e set' fan 'Baas boppe baas'. Regisseur Steven de Jong yntrodusearre my by de 'crew' (in manfrou as 18) by myn namme en by myn funksje as senarioskriuwer. Efkes wie it stil. Doe kaam der applaus. Faaks dat dit yn dy wrâld tradysje is, mar ik haw soks erfaren as wurdearring, erkenning. In skriuwer telt yn dit fermidden. Dat is moai, mar it moat wol wenne.

(26-06-2001) - Jûn lies ik wer yn Trotwaer-5 en wer haw ik it stik fan Henk van der Veer oer Hylkje Goïnga lêzen. Benammen dy passaazje oer de oersetting fan 'It wrede paradys'. Hat Hylke Speerstra Hylkje mei opsetsin belazere? Om in pear rotsinten. Of leit it oars? Idelens. Skoare wolle oer de rêch fan immen oars hinne. Unnoazelens. Optimale selsprojeksje c.q. selsfergrutting. Dommens. Allegear mooglikheden. Ik sil links en rjochts wat ynformearje, want ik wol it al witte.

(27-06-2001) - 'Fries blad voor breed publiek van de baan' koppet de LC fan hjoed. In algemien Frysktalich moanneblêd is neffens it provinsjebestjoer 'geen haalbare kaart'. Ik wie ferbjustere oer myn reaksje doe 't ik it stikje lies: ik glimke. Ik waard net iens kâld fan lulkens. En no, op dit plak fiel ik ek gjin inkele oanstriid en begjin te skellen op provinsjale bestjoerders dy 't mei safolle ynmoed 'Frysk en Frij' nei de bliksem holpen, dy 't wat nijs woene, dy 't 'FRSK' betochten en mislearjen seagen, dy 't in allemachtich stik jild fergriemden, 'goodwill' by Fryske skriuwers en lêzers ferspilen, harsels dus fiks te kak setten - provinsjale dombo's dy 't âlde mar noflike skuon fuortsmieten ear 't se neitocht hiene oer nije en no mei bleate fuotten oer spikers rinne sûnder dat se dat sels fernimme - ik kin allinne mar sokke ûnsin opskriuwe. Op dit stuit kin 'k noch net lulk wurde. En dat fyn ik eins hiel slim. It betsjut dat ik ús provinsjale bestjoerders net searieus nim.

(27-06-2001) - Wy ha twa bern. Beide wenje se al jierren yn Amsterdam, dogge dêr har dingen. Wurkje en studearje. Us taal hat altyd it Frysk west, ek doe 't wy yn harren Súdhollânse bertedoarp wennen. De lêste jierren giet in part fan ús kontakten via de e-mail. Jûn - ik lies krekt in berjocht fan ús dochter - realisearre ik my ynienen: de bern maile Frysk. Dat hawwe se suver altyd dien fansels, mar niis foel it my op. As wat aparts? No, eins wol. Se ha gjin Fryske les hân en it heucht my ek net dat wy it der ea oer hân ha, oer Frysk skriuwen en sa. Blykber is hjir sprake fan in natuerlik proses. Gjin opleine dissipline of ouspraak - gewoan Frysk. Prate en skriuwe. Gewoan Frysk. Ik bin - ek yn dit opsicht dus - grutsk op ús bern.

(29-06-2001) - De namme Boomsma waard yn 1811 troch 25 minsken yn Fryslân oannommen. Op dit stuit wenje de measte Boomsma's yn Fryslân (en direkte omkriten) en yn de fjouwer grutte stêden fan ús lân. Jo ha neat oan dizze ynformaasje fansels, mar dochs fyn 'k it wol aardich om it te witten.

(29-06-2001) - In dichter? In berneboekeskriuwer? In romansjee? M/F fansels. De auteur fan it bêste boek fan de ourûne trije jier? Of dochs mar in oeuvrepriis? De Gysbert Japikspriis begjint sa stadichoan in bytsje te libjen yn de Frysk-literêre wrâld. Moai is dat.

nei boppe» © Joop Boomsma